Wie niet duurzaam is, loopt opdrachten mis en dreigt buiten de boot te vallen. Dus betaal je je blauw aan elektrische (vracht)wagens, gooi je je dak vol zonnepanelen en natuurlijk ben je van het gas af (of ga je dat met gezwinde spoed regelen). Echter, wie goed inzoomt, komt tot de ontdekking dat we gemiddeld genomen helemaal niet zo duurzaam zijn. Sterker, wat we aan duurzaamheid doen, is hooguit een druppel op een gloeiende plaat.
Hoe duurzaam we zijn?
Om een voorbeeld te geven, ik woonde ooit een presentatie bij van onze columnist, astronaut André Kuipers. Vanuit het heelal had hij een foto gemaakt van de aarde. Omdat het aan die kant van de aarde nacht was, zag je op de foto miljarden lichtjes, waarvan naar schatting nog geen 4 procent uit duurzame verlichting bestond. Dat was 12 jaar geleden, nu zou dat percentage de 5 net aantikken. Waarmee ik maar wil zeggen, nogmaals, dat we met elkaar nog een hele lange weg te gaan hebben. Dus duurzaam zijn? Dat staat bij ons nog in de kinderschoenen.
Zinloos klimaatakkoord
Een duurzaamheidsversnelling laat op zich wachten. Dat komt omdat niemand weet waar we naartoe moeten. Er is geen duurzaamheidsgids die ons richting geeft. We kunnen nog honderd klimaatakkoorden tekenen, zolang we niet weten hoe we die klimaatdoelen moeten halen, is elk akkoord zinloos. En dus blijven we hangen in geijkte zaken, waarvan we denken dat die milieu- ontlastend en/of goed voor ons imago zijn: een zonnepaneeltje hier en een elektrische auto daar. De meeste gemeenten uit het gebied van INTO business hebben 2050 als ijkpunt bepaald; dan willen ze in elk huishouden of bedrijf nul op de meter hebben. Een prachtig streven, maar ik durf te stellen dat niet één dit doel in dat jaar gaat halen. In de verste verte niet. Het ontbreekt de colleges van burgemeester en wethouders aan kennis en vanuit Den Haag komen ook maar mondjesmaat ideeën, laat staan oplossingen. Duurzaam zijn is in beginsel een kwestie van keuzes maken. Kies voor elektriciteit, kies voor waterstof, wat dan ook, maar kies! En dat is toch echt een taak voor regeringen, net als het maken van een klimaatvisie.
Het is telkens een gok
Het bedrijfsleven twijfelt. Wat is wijsheid? Automobielfabrieken investeren zich suf. Maar het is telkens een gok. Want wie zegt hen dat we straks, als de investeringen zich eindelijk terugverdienen, toch niet beter op zonne-energie kunnen rijden? In ons land is de infrastructuur voor elektrische auto’s redelijk op orde, in de meeste andere landen kennen ze het fenomeen laadpaal helemaal niet. Mijn vrouw en ik runnen thuis in Nieuwkoop een bed & breakfast. We krijgen gasten uit allerlei landen. Laatst een Roemeens echtpaar. Nee, zelfs sporadisch komen ze in hun land geen oplaadplaatsen tegen. En dat echtpaar uit Dubai moest zelfs een beetje lachen om onze duurzaamheidsdrang: “Separating waste? We have a desert. Put sand over it and nobody sees it anymore.” De Israëliërs: “Laadpalen, kun je daarmee schieten?”
Energieloket
Toch heb ik bewondering voor alle inspanningen die tal van gemeenten steken in duurzaamheid. De gemeente Haarlem schrijft social return on investment met hoofdletters, Haarlemmermeer is dagelijks in gesprek met Schiphol om de luchtvaartindustrie schoner te maken, Zoetermeer heeft een geweldig functionerend energieloket en zowel Gouda, Leiden, Alkmaar als Amstelveen zijn bovengemiddeld vindingrijk en doortastend op dit gebied. Alphen, Zaandam, Hoorn, De Ronde Venen en veel kustgemeenten zie ik worstelen, maar ook daar beginnen mooie duurzame initiatieven vorm te krijgen. Duurzaamheid staat voor mensen, aarde, welvaart, vrede en partners. Nederland scoort aardig op 4 van de 5 punten. De aarde ontlasten we daarentegen veel te weinig. Natuurlijk roepen we steeds vaker en luider dat we de aarde moeten koesteren, maar die mindsetverandering is nog lang niet in alle geledingen gaande.
Extinction Rebellion
Gelukkig hebben we Extinction Rebellion, die ons daar op wijst en stelt dat honderden jaren van uitbuiting en vernietiging ons naar de afgrond hebben gebracht. Eerlijk, de pagina Feiten & Cijfers, elders in dit magazine, liegt niet en dus heeft deze organisatie zeker een punt. Maar de manier waarop ze hiervoor aandacht vragen, is niet mijn manier en de mensen achter Extinction Rebellion zijn niet mijn mensen. Het is té fanatiek, té extreem en soms té gevaarlijk. Daarnaast is deze groepering nauwelijks constructief. In Extinction Rebellion zit te weinig intellect en is te weinig oog voor de vele duurzame initiatieven die kansrijk zijn. Neem ons eigen boeren, die zijn verrassend inventief. Zo ken ik bijvoorbeeld een veehouder uit Alphen aan den Rijn die biogas maakt van mest en daarmee een klein dorpje kan verwarmen. Voor zijn plan heeft hij de gemeente nodig, maar die geeft niet thuis.
Doodgeschoten
Ook andere ondernemers verduurzamen zich rot. Sloopbedrijven als Vlasman Betonbewerkings- en Slooptechnieken (Alphen), C.A. de Groot (Alkmaar), Break-Down Sloopsupport (Westzaan) en Kik Sloopwerken (Lisse) hebben het fenomeen recycling haast uitgevonden en zelfs tot kunst verheven. En geloof me als ik zeg dat dit niet iets is van de laatste tien jaar, want onze sloopbedrijven doen dat al decennialang. Net als bedrijven in andere sectoren. Zoals Curbing Holland uit Sassenheim, die met nauwelijks emissie-uitstoot beton maakt en op andere fronten ook koploper is als het gaat om duurzaamheid (transport e.a.). Ongeveer dertig jaar geleden interviewde ik eens een man die diesel wist te maken uit GFT. Hij had in zijn loods een gigantische stinkende groene berg. Hij was trots op zijn uitvinding, waar hij jaren aan gesleuteld had. Een jaar na dat interview, begin negentiger jaren, werd hij doodgeschoten. De politie vermoedde dat iemand uit de oliesector verantwoordelijk was voor de liquidatie, maar een dader werd nooit gevonden. Er was niemand die verder wilde of kon werken aan zijn innovatie, waardoor ook die een stille dood stierf.
Overheden kunnen veel van ons bedrijfsleven leren
Ik ken ondernemers uit Alkmaar, Wormerveer en Hoorn die er halverwege de nieuwbouw van hun bedrijfspand achter kwamen dat ze geen energiecontract krijgen. Netcongestie is een steeds groter wordend ding. Het stroomnet zit vol en moet eerst uitgebreid worden om (nieuwe) bedrijfsgebouwen van energie te kunnen voorzien. Het probleem is dat die uitbreiding ingrijpend is en jaren gaat duren. Dus losten deze bedrijven zelf hun energieprobleem op met aggregaten op zonnepanelen en een beetje schone diesel die de stroom opwekt.
Laat je inspireren
Wat ik maar zeggen wil, er wordt volop duurzaam geëxperimenteerd onder het motto ‘Kanniet ligt op het kerkhof en Wilniet ligt ernaast.’ INTO business publiceert in elk magazine over inventieve bedrijven die zeer succesvolle duurzame uitvindingen doen. Overheden moeten vaker een kijkje nemen in de keuken van hun eigen bedrijven. Dan zullen ze zich verbazen. En nee, dat doen bedrijven niet voor het geld. Dat doen ze omdat ze passievolle ondernemers zijn. Kijk en luister, dan zul je zien dat de mogelijkheden en ideeën grenzeloos zijn. Laat je leiden door ons bedrijfsleven en stippel op basis van hetgeen je ziet en hoort vervolgens een duurzame koers uit. Met andere woorden, laat je inspireren en schrijf dan je duurzaamheidsgids. En misschien, heel misschien, is 2050 dan toch wel haalbaar.
