Foto: Michel ter Wolbeek
André Kapitein vertaalt het lab naar de realiteit. Met zijn Haarlemse bedrijf KapiteinLabs transformeert hij zelfontwikkelde technologieën in concrete producten. Voor luchtzuivering bijvoorbeeld. Zowel mkb als multinational klopt bij hem aan.
Hij wordt weleens een uitvinder genoemd en vergeleken met Willie Wortel. Hoewel dat op zijn lachspieren werkt en André Kapitein zichzelf eerder omschrijft als een ‘nerd turned entrepreneur’ zit er wel een kern van waarheid in die classificaties. Kapitein wil weten hoe dingen werken. En als ze niet werken, bedenkt hij een oplossing. Dat is altijd al zo geweest. Als jongetje verslond hij de Winkler Prins uit nieuwsgierigheid en een gretigheid om dingen te vatten. In het ouderlijk huis sloegen de stoppen geregeld door als gevolg van zijn vele experimenten.
Anno nu is dat, op de stroomuitval na, niet veranderd. De ondernemer gaat nog steeds op onderzoek uit en ontwikkelt technologieën tot pasklare oplossingen. En dat is misschien wel unieker dan gedacht. “Technologieën blijven vaak lang liggen voordat ze vormkrijgen in een product. Het is precies dat gat tussen wetenschap en bedrijfsleven - ze noemen het ook wel the valley of death - waar ik in ben gesprongen met KapiteinLabs.”
Schonere lucht
Het bedrijf bestaat nu zo’n vijftien jaar en richt zich op het moment hoofdzakelijk op een plasmatechnologie die hij samen met de Technische Universiteit Eindhoven ontwikkelt en de toepassing ervan. Plasma is de fase die een gas bereikt nadat er energie aan is toegevoegd. Plasma is vuur maar Kapitein werkt met plasma/ vuur op kamertemperatuur, gebruikt gewone lucht als gas en maakt dus geen gebruik van (fossiele) brandstoffen. Voor KapiteinLabs is het bijvoorbeeld een instrument in medische toepassingen, maar wordt de technologie ook veelal gebruikt om lucht mee te zuiveren.
Zo ontdoet Kapiteins technologie hotelkamers van schimmel en vervelende geurtjes, en reinigt deze de lucht bij bierbouwerijen, waterbedrijven en hoogheemraadschappen maar ook bij partijen als Shell en Tata Steel. “Ook in de vee-industrie is de technologie toepasbaar en is het ons gelukt om de uitstoot van stikstof in de lucht met 100 procent te reduceren. Dat is natuurlijk interessant. In de luchtzuivering bij hoogheemraadschap HHNK kunnen we de lucht reinigen met 95 procent minder energie, wat de CO2-footprint ook met 95 procent verlaagt”, vertelt Kapitein niet zonder trots.
Inmiddels is hij alweer toe aan de volgende stap: samen met de TU Eindhoven de bestaande plasmatechnologie vijf keer energie-efficiënter maken. Baanbrekend, noemt hij het. “In principe waren we al in staat om elke stof tot op moleculair niveau af te breken. Het was alleen niet haalbaar voor sommige gassen vanwege de enorme hoeveelheid energie die daarvoor is vereist.
Nu komt die mogelijkheid een stuk dichterbij.” Het onderzoeks- en ontwikkelingstraject wordt onder anderen bekostigd door NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek). Ook diverse grotere bedrijven dragen er een steentje aan bij.
Kippenvel
Kapitein werkt in innovatieontwikkeling veel samen. Met universiteiten, zogezegd. De kleinschalige opzet van KapiteinLabs en bijbehorende flexibiliteit maakt het bedrijf volgens hem ook aantrekkelijk voor samenwerking met grote corporates.
Er gaat dan ook geen week voorbij zonder dat er bij KapiteinLabs een vraag binnenkomt. Soms om een concrete oplossing. Andere keren voor doorontwikkeling van een bestaande technologie of prototype. Kapitein kan op het merendeel niet
ingaan. Al is er een nieuw project dat hem kippenvel bezorgt. Of liever: de mogelijkheden van koolstof grafeen. “Het is oersterk, een echt wondermateriaal. Ik wil batterijen – van exemplaren voor in je zaklamp tot die in elektrische auto’s – niet van lithium maken, maar van grafeen. Hierdoor kunnen batterijen tien keer vaker worden opgeladen, wegen ze aanzienlijk minder en kunnen ze lokaal worden geproduceerd.”
Toeval
Soms komen er ook oplossingen uit de koker van Kapitein door wat hij serendipity noemt. Oftewel: toeval. Samen met een oncoloog van het VUmc ontdekte hij dat plasma eveneens kan worden gebruikt in de behandeling van
blaaskanker. “De gangbare therapie bestaat voor een groep patiënten uit de injectie van vloeistof en chemotherapie in de blaas. Ons onderzoek wees uit dat door die vloeistof te bewerken met plasma, chemo niet meer nodig is.”
Als Kapitein wordt gevraagd naar dromen voor de toekomst, geeft hij aan ooit nog een drone te willen bouwen die meer dan 1000 kilometer kan afleggen. Al is er meteen ook realiteitszin: “Innovaties klinken altijd fantastisch. Maar vergeet niet dat
het een ontzettend lange adem vraagt voordat er eindelijk sprake is van een product.” Dan grappend: “Eigenlijk zouden er meer bedrijven moeten zijn zoals KapiteinLabs.”
